W tym też miejscu pora jest poddać jak najsurowszej krytyce nieporozumienia, jakie powstały przy niewłaściwym stosowaniu tzw. trankwilizatorów, czyli pigułek szczęścia (ang. happy pills lub krótko tianąui, w użyciu są też nazwy tranquilizers, deturmoilers, apatheticatory agents, ataiactica, ielaxantia, psycho- relaxanlia itd.). Są to przeważnie środki, które pozazdrościły powodzenia chloropromazynie i chciałyby spełniać taką samą rolę. [...]

Okoliczność poprzednio omówiona odegrała ogromną rolę w klasyfikacji i wartościowaniu leków psychofarmakologicznych. Lawina publikacji klinicz­nych poświęconych wszelkim lekom psychofarmakologicznym jest tak olbrzy­mia, że rozeznanie w ich obiektywnej wartości stałoby się niemożliwe, gdy­byśmy mieli bezkrytycznie wierzyć wszystkim autorom i wszystkim firmom farmaceutycznym. Nie ma dzisiaj leku, na temat którego nie byłoby poważ­nych i licznych publikacji, przemawiających [...]

Z zamieszczonych powyżej uwag krytycznych mogłoby może wynikać, że czyn­nik sugestywny do tego stopnia góruje nad przedmiotową wartością leków, że właściwie nigdy nie mamy u łoża chorego pewności, co mu właściwie pomogło. Jeżeli bowiem nawet niewątpliwie organiczne cierpienia nie są wolne od na­warstwień czynnościowo-nerwicowych, to jakąż mamy pewność, że leczymy zgodnie z zaleceniami farmakologii. Zagadnienie [...]

Zagadnienie ma aspekt bardzo rozległy. W porównaniach można by sięgnąć do wielu dziedzin naszego ziemskiego bytowania. Olbrzymi postęp techniki daje ludzkości nie znany w dawnych czasach dobrobyt, ale równocześnie kryje w sobie niebezpieczeństwo zagłady. Antybiotyki dały lekarzom potężną broń przeciwko chorobotwórczym drobnoustrojom, lecz równocześnie zmniejszają naturalną odporność żywego ustroju. Zwierzęta i ludzie pierwotni wykazują znacznie [...]

Spośród przyczyn wymienić należy następujące: Na pierwszym miejscu postawiłbym zespól błędów wychowawczych, które nazwałbym niespartańskim wychowaniem. Młodzież wiejska i ro­botnicza bywa bardziej zahartowana fizycznie i psychicznie. Nerwice w tym środowisku są zjawiskiem daleko rzadszym, przynajmniej tak można by sądzić według zapotrzebowania tej ludności na pomoc specjalistyczną z zakresu zdro­wia psychicznego. Nerwice rekrutują się w największej [...]

Kliniczne doświadczenie naukowe musi się liczyć z wykazanym wyżej donio­słym wpływem czynnika sugestywnego, który w niwecz obraca marzenia eks­perymentatorów oparcia się na ścisłych wynikach liczbowych. Aby w bada­niach farmakologiczno-klinicznych wyłączyć czynnik sugestii, starano się nie­jednokrotnie eksperyment tak postawić, aby nie tylko chorzy nie wiedzieli, czy zażywają prawdziwe leki, czy placebo, ale aby również personel lekarsko-pielęgniarski, [...]

Niejednokrotnie zwracano uwagę na wpływ magiczny, wywierany bezwiednie na chorych przez lekarzy przekonanych o swojej wyłącznej naukowości. Róż­nica między magią stosowaną przez czarownika leczącego swoich współbraci w warunkach ludów żyjących na łonie natury a naukową metodyką nowo­czesnej kliniki zdaje się być tylko natury ilościowej. Nawet stopień uświado­mienia sobie, że czynnikiem, który leczy, jest magia, nie [...]

Powyższe wywody wskazują jasno, jak niebezpiecznie bliska jest granica mię­dzy naukową psychoterapią i szarlatańskim oszustwem. Dlatego żadną miarą nie można się zgodzić z zaleceniem niektórych poważnych autorów (np. Miiller-Kegemann, 1961), aby jako vehiculum psychotherapeuticum używać wody destylowanej. Jest to nieuczciwe, niepoważne i ryzykowne. Gdyby chory przy­padkiem dowiedział się, że mu wstrzykiwano wodę destylowaną, lekarz byłby [...]

Analogiczne do opisanych powyżej pigułek szczęścia są ?pigułki zwycięstwa”, czyli środki dopingujące, nadużywane przez sportowców. W 1963 r. odbyło się w Uriage-les-Bains ?pierwsze europejskie kolokwium dla spraw dopingu w sportach zawodowych”. Na konferencji Międzynarodowego Komitetu do- spraw Dopingu, która odbyła się w Strasburgu w 1965 r., ustalono definicję dopingu i podano wykaz środków. Są to: [...]

Zależność przeżywania bólu od sugestii jest każdemu psychoterapeucie dobrze znana; znana też jest wielu laikom umiejącym krytycznie patrzeć na zjawiska otaczającego świata. Można te zjawiska badać eksperymentalnie. Lasagna i wsp. (1954) przeprowadzili badania nad wpływem placebo na bóle pooperacyjne i stwierdzili, że im dłużej podajemy owe tabletki lalsum, tym bardziej zmniej­sza się ich skuteczność, podobnie [...]